چرا بر خاندان پیامبر درود می فرستیم؟
این سلام نخست از لطافت و ادب خاصی برخوردار است; زیرا گر چه این زیارت شریفه زیارت امام زمان، علیه السلام، است و همه سلام های بعدی به آن وجود مقدس اختصاص دارد; در اولین گام، سلام است بر همه این خاندان و درود ست بر تمامی این دودمان.
گویا چنین گفته اند که: تو که زائری و می خواهی مرا زیارت کنی، تو که مایلی بر من سلام و درود داشته باشی، ادب اقتضا می کند که اول به همه خاندان من، آباء گرامی و اجداد طاهرین من سلام کنی و درود بر آنها را، حتی بر سلام خاص من مقدم داری. آنان پدران و اجداد من هستند و از هر جهت احترام و اکرامشان لازم می باشد .
ظاهراً سلام بر خاندان رسالت، علیهم السلام، به عنوان «آل یس » از دو آیه شریفه قرآن استفاده شده است; یکی نخستین آیه سوره مبارکه یس است. در روایات رسیده است کلمه «یس »، اولین آیه این سوره نام حضرت ختمی مرتبت است که به نقل یک حدیث در این جهت بسنده می کنیم.
عن سفیان بن سعید الثوری عن الصادق، علیه السلام، قال له: یا ابن رسول الله، ما معنی قول الله عز و جل «یس»؟ قال: اسم من اسماء النبی و معناه یا ایها السامع الوحی. ۱
سفیان ثوری به حضرت صادق، علیه السلام، عرضه داشت: ای پسر رسول خدا، معنای کلام پروردگار عز و جل «یس» چیست؟ فرمود: نامی است از نام های پیامبر و معنایش، ای شنونده وحی است.
احادیث بسیاری در تأیید این که مراد در این آیه سلام بر اهل بیت پیامبر خاتم، صلی الله علیه وآله، است، رسیده است که به عنوان نمونه یکی از آنها را بیان می کنیم ؛
حضرت صادق علیه السلام، از امیرالمؤمنین علیه السلام، نقل فرموده است که درباره آیه شریفه «سلام علی آل یس »، فرمود: «یس محمد و نحن آل یس؛ یس محمد است و ما خاندان و دودمان یس هستیم. » ۲
مفسرین خاصه و عامه در تفاسیرشان از ابن عباس آورده اند که: « آل یس آل محمد، علیهم السلام اند»; و یا «ما آل محمد آل یس هستیم .» ۳
زیارت آلیس مشتمل بر سلامها و درودهای والا و پرمعنایی خطاب به وجود مقدّس حضرت صاحبالامر (عجلاللهتعالیفرجه) است. اوّلین سلام خاص به وجود مقدّس حضرت با عنوان «داعیالله» است که این صفت بیانگر برتری مقام دعوتگری حضرتش میباشد. در سلام بعدی، حضرت را با عنوان «بابالله» میخوانیم كه به معنای وسیله و طریق ارتباط خلق با خالق است. در این شماره برای روشن شدن مفهوم اين دو سلام به شرح و تبیین این صفات میپردازیم.
«اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا داعِیَ اللَّهِ وَ رَبّانِیَّ آیاتِهِ»؛ سلام بر تو ای دعوتگر خداوند و ای مربّی نشانههای خداوند.
دعوت در لغت به معنای متمایل نمودن به چیزی است توسط صدا و سخن گفتن، که به صورت خواهش و طلب و دعوت اشخاص برای ضیافت و یا هر کار دیگري به کار میرود. داعی، اسم فاعل به معنای خواننده و دعوت کننده میباشد؛ یعنی آن وجود مقدس پیوسته در حال دعوت نمودن و خواندن خلق به سوی حق است. آن حضرت در هر دو زمان غیبت و ظهور، این وظیفهی خطیر را ایفا مینماید. از این که نخستین سلام به آن حضرت به عنوان داعیالله ذکر شده، استفاده میشود که این مقام برترین مقامی است که هرکسی نمیتواند آن را داشته باشد. داعیالله کسی است که به امر خداوند به سوی او دعوت میکند: «يا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِنَّا أَرْسَلْناکَ شاهِداً وَ مُبَشِّراً وَ نَذيراً» (احزاب/۴۵). داعیالله کسی است که از جهل و خطا، لغزش و نادانی محفوظ و مصون است. از این جمله میتوان به مقام عصمت و قداست و علم و آگاهی مطلق ایشان پی برد، زیرا از سال ۲۶۰ هجری تا آن زمان که ارادهی حق تعالی تعلّق بگیرد، حضرت مهدی (عجلاللهتعالیفرجه) صاحب مقام داعی اللّهی بوده و هست و خواهد بود و به لحاظ زمانی از همهی داعيان الي الله در این مقام جایگاه والاتري دارد.