زندگینامه امام موسی کاظم، امام هفتم شیعیان

امام موسی کاظم (ع) را به علت کنترل خشم خویش دربرابر بدرفتاری دیگران، کاظم و به دلیل عبادتِ بسیار، عبد صالح لقب داده اند. باب الحوائج هم از القاب اوست و مردم مدینه امام موسی کاظم (ع) را زَیْنُ المُجتَهدین( زینت تلاش گران) می نامیدند.

نام: موسى‏ بن جعفر

كنیه: ابو ابراهیم، ابوالحسن، ابوالحسن اوّل، ابوالحسن ماضى، ابوعلى و ابواسماعیل.

القاب: كاظم، صابر، صالح، امین و عبدالصالح.

ولادت

حضرت موسی بن جعفر (ع) مشهور به امام موسی کاظم (ع) امام هفتم شیعیان، در بیستم ماه ذی الحجه سال ۱۲۸ هجری قمری، در قریه ابواء( بین مکه و مدینه) دیده به جهان گشود. بعضی مکان تولد ایشان را مدینه دانسته اند.

در مورد تاریخ تولد امام کاظم علیه السلام اختلاف است؛ طبری میلاد ایشان را در ذی الحجه و طبرسی آنرا در ۷ صفر دانسته است. پدر بزرگوارشان امام صادق علیه السلام، امام ششم شیعیان و مادر مهربان مکرمه اشان، حمیده کنیزی از اهل مغرب یا اندلس (کشور اسپانیا) بوده است و نام پدر حمیده را صاعد مغربی( بربری) گفته اند.

دوران امامت امام موسی کاظم (ع)

موسی بن جعفر، بعد از شهادت امام جعفر صادق علیه السلام در سال ۱۴۸ قمری  در ۲۰ سالگی به امامت رسید.

دوران امامت امام موسی کاظم (ع) با پادشاهی چهار تن از خلفای عباسی همزمان بود. حدود ۱۰ سال از امامت او در حکومت منصور( ۱۳۶- ۱۵۸ق)، ۱۱ سال در حکومت مهدی عباسی( ۱۵۸- ۱۶۹ق)، یک سال در خلافت هادی عباسی( ۱۶۹- ۱۷۰ق) و ۱۳ سال در حکومت هارون(۱۷۰- ۱۹۳ق) سپری شد. مدت امامت موسی بن جعفر ۳۵ سال بود و با شهید شدن وی در سال ۱۸۳ق امامت به فرزندش، امام رضاعلیه السلام انتقال یافت.

همسر و فرزندان امام موسی کاظم علیه السلام

تعداد همسران امام کاظم (ع) روشن نیست. اولین آنها، نجمه مادر امام رضا (ع) است.

از تعداد فرزندان امام موسی کاظم (ع) نیز در منابع تاریخی گزارش های مختلفی آمده است در بعضی منابع آمده است.

حضرت ابو الحسن موسی علیه السلام سی و هفت فرزند پسر و دختر داشت:علی بن موسی الرضا(ع)، ابراهیم، عباس، قاسم، اسماعیل، جعفر، هارون، حسن، احمد، محمد، حمزه، عبداللَّه، اسحق، عبیداللَّه، زید، حسن، فضل، حسین، سلیمان، فاطمه کبری، فاطمه صغری، رقیه، حکیمه، ام ابیها، رقیه صغری، ام جعفر، لبابه، زینب، خدیجه، علیه، آمنه، حسنه، بریهه، عایشه، ام سلمه، میمونه، ام کلثوم.

در بین تمام فرزندان حضرت ابو الحسن(ع) فرزند بزرگوارش حضرت ابو الحسن علی بن موسی الرضا(ع)  از همه بزرگوارتر و عالیقدرتر و داناتر و فاضلتر بوده. احمد بن موسی مردی کریم و بزرگوار و باتقوا بود و حضرت موسی بن جعفر این اولاد بزرگوار را دوست می داشت و بر دیگر فرزندان مقدم می داشت و بستان یسیر خویش را به او بخشیده بود.

دوران امامت امام موسی کاظم (ع) با پادشاهی چهار تن از خلفای عباسی همزمان بود

اخلاق و فضائل امام موسی کاظم علیه السلام

امام کاظم (ع) به علت حلم و بردباری دربرابر تجاوزکاران و فرونشاندن خشم و غضب خویش به « کاظم» ملقب بود. خریدن غلام و آزاد ساختن غلام یكى از برنامه هاى عبادتى امام موسی کاظم(ع) بوده است به حدى كه در مدت عمر خویش بیش از هزار نفر را خریدارى و در راه خدا و جلب رضایت و خشنودى او ازاد ساخته است.

امام موسی كاظم علیه السلام در علم و تواضع و مكارم اخلاق و كثرت صدقات و بخشش و جوانمردی ضرب المثل بود. بدان و بداندیشان را با عفو و احسان بیكران خود تربیت می فرمود.

شب ها به صورت ناشناس در كوچه های مدینه می گشت و به مستمندان كمك می كرد. صرار( كیسه ها) موسی بن جعفر در مدینه مشهور بود و درصورتی که به كسی صره ای میرسید بي‌نياز می گشت معذلك در اطاقی كه نماز می گذارد جز بوریا و مصحف و شمشیر چیزی نبود.

شهادت امام موسی کاظم علیه السلام

آخرین روزهای عمر امام کاظم علیه السلام  در زندان سندی بن شاهک سپری شد. شیخ مفید گفته است سندی، به فرمان هارون الرشید امام را مسموم کرد و امام سه روز بعد از آن به شهادت رسید. شهادت امام موسی کاظم (ع) در ۲۵ رجب سال ۱۸۳ق در بغداد رخ داده است. در مورد زمان و مکان شهادت امام کاظم علیه السلام نظرات دیگری هم وجود دارد.

پس از آن که موسی بن جعفرعلیه السلام به شهادت رسید، به فرمان سِندی بن شاهک پیکر وی را روی پل بغداد قرار دادند و اعلام کردند که موسی بن جعفر به مرگ طبیعی از دنیا رفته است. در مورد چگونگی شهید شدن امام موسی کاظم (ع) گزارش های مختلفی وجود دارد؛ بیشتر تاریخ نویسان بر این باورند که یحیی بن خالد و سندی بن شاهک او را مسموم نموده اند. در گزارشی هم نقل شده وی را با پیچیدن در فرش، خفه کرده اند.

برای قرار دادن بدن امام کاظم علیه السلام در معرض دید عموم دو علت نقل شده: یکی اثبات اینکه وی به مرگ طبیعی از دنیا رفته؛ دیگری باطل کردن عقیده افردی که به مهدویت او اعتقاد داشته اند.

آرامگاه امام موسی کاظم (ع)

آرامگاه امام کاظم علیه السلام و امام جواد ( علیه السلام)، در منطقه کاظمین در بغداد به حرم کاظمین معروف و زیارت‌گاه مسلمانان به خصوص شیعیان است.

کاظمین، آرامگاه امام موسی کاظم (ع)

رویدادهاى مهم زمان امام موسی کاظم علیه السلام

۱. شهادت امام صادق (ع)، پدر ارجمند امام موسى كاظم (ع)، بدست منصور دوانیقى، در سال ۱۴۸ هجرى.

۲. پیدایش انشعاباتى در مذهب تشیع، مثل:اسماعیلیه، اَفْطَحیه و ناووسیه، بعد از شهادت امام جعفر صادق (ع) و معارضه آنان با امام موسى كاظم (ع) در مسأله امامت.

۳. ادعاى امامت و جانشینى امام صادق (ع) ، توسط عبدالله اَفْطَحْ، برادر امام موسى كاظم (ع) و بوجود آوردن مذهب افطحیه در شیعه.

۴. اعراض بیشتر اصحاب امام جعفر صادق (ع) از عبدالله اَفْطَحْ، و گرایش آنان به امام‏ موسى كاظم علیه السلام.

۵. مرگ منصور دوانیقى، در سال ۱۵۸ هجرى، و به خلافت رسیدن ابوعبدالله مهدى عباسى، فرزند منصور.

۶. احضار امام موسى كاظم (ع) به بغداد و زندانى نمودن ایشان در آن شهر، به فرمان مهدى عباسى.

۷. زندانى شدن امام موسى كاظم (ع) در بغداد، در زمان حكومت هادى عباسى.

۸. مبارزات منفىِ امام موسى كاظم (ع) با دستگاه حكومتىِ هارون ‏الرشید، در مناسبت‏هاى گوناگون.

۹. بدگویی و سعایت على بن اسماعیل، برادرزاده امام موسى كاظم (ع) از آن حضرت، نزد هارون الرشید با توطئه‏ چینى یحیى برمكى، وزیر اعظم هارون.

۱۰. دستگیرى امام كاظم (ع) در مدینه و فرستادن آن حضرت به زندان عیسى بن جعفر در بصره، به فرمان هارون‏ الرشید، در سال ۱۷۹ هجرى.

۱۱. انتقال امام موسی کاظم (ع) از زندان بصره به زندان فضل بن ربیع در بغداد.

۱۲. انتقال امام موسی کاظم (ع) از زندان فضل بن ربیع به زندان فضل بن یحیى برمكى.

۱۳. مراعات كردن حال امام موسی کاظم (ع) در زندان، به وسیله فضل بن یحیى و عكس ‏العمل شدید هارون به این قضیه.

۱۴. مضروب و مقهور شدن فضل بن یحیى، به وسیله هارون، به خاطر مراعات حال امام (ع) در زندان.

۱۵. انتقال امام موسی کاظم (ع) از زندان فضل بن یحیى به زندان سندى بن شاهك.

۱۶. مسموم كردن امام  کاظم(ع) با خرماى زهر آلود، به وسیله سندى بن شاهك در زندان.

۱۷. شهادت امام موسی کاظم (ع) به دلیل مسمومیت در زندان سندى بن شاهك، در ۲۵ رجب سال ۱۸۳ هجرى.

۱۸. انتقال پیكر پاک امام موسى كاظم (ع) به جِسر( پل) بغداد و فراخوانىِ مردم براى دیدن آن توسط مأموران هارون‏الرشید.

۱۹. انزجار سلیمان بن جعفر بن منصور دوانیقى از تحقیر پیكر امام موسى كاظم (ع) ، توسط مأموران حكومتى، و دستور او به تجهیز و تكفین مناسب شأن پیكر آن حضرت و به خاك سپارى در مقابر قریش بغداد.